Yoga Dictionary

واژه نامه یوگا

در اینجا مجموعه تقریبا کاملی از واژه های کاربردی در یوگا و علوم شرقی هست که عموما به زبان سانسکریت می باشند

 

سانسکریت چیست؟

شاید با خود بگویید سانسکریت چه زبانی هست و از کجا آمده و متعلق به کدام نواحی بوده در اینجا مختصر توضیحی در مورد زبان سانسکریت در اختیارتون میگذارم

سانسکریت(saṃskṛtam संस्कृतम्) زبان باستانی مردم هندوستان و زبان دینی مذاهب هندوییسم، بودیسم و جاینیسم می‌باشد که از لحاظ زبان‌شناسی با پارسی باستان هم‌ریشه‌است. زبان سانسکریت؛ از خانوادهٔ زبان‌های هندواروپایی به حساب می‌آید. نسک (کتاب ) ارجمند وداها به این زبان است. در دورهٔ نوین دانش سانسکریت کمک بسیاری به خوانش نبشته‌های این دو زبان باستانی نموده‌است.

واژهٔ سانسکریت از واژه سامس‌کَرْتَه (خودساخته) مشتق شده و به معنی خودسازه است. این واژه بعدها معنی «فرهنگی» به‌خود گرفت و زبان سانکریت (سانسکریت واک) به معنی زبان فرهنگ بالا استفاده شد. به این زبان اصطلاحاً دِوا باگا نیز گفته می‌شود که به معنی "زبان خدایان" است.

 

 

A

 

AGNI TATTWA:   عنصر آتش .

 

AHAMKARA:   من ، خويشتن .

 

AHIMSA:  عدم خشونت.

 

AJNA CHAKRA:   مركز فرمان رواني واقع در ميان مغز - چشم سوم.

 

AKASHA TATTWA:   عنصر اتر.

 

AMAROLI:  تمرين يوگاي تانترايي كه در آن از ادرار بصورت داخلي يا خارجي براي تامين سلامتي ذهن و بدن استفاده مي شود.

 

AMRIT:   شهد سايكيك كه در بيندو ترشح شده و از لالانا چاكرا بر روي ويشودهي چاكرا مي چكد و احساس سرمستي و شعف ايجاد مي كند.

 

ANAHATA CHAKRA:   مركز رواني واقع در ناحيه قلب.

 

ANAHATA NADA:   صداي ناشنيده و لاينقطع

 

ANANDA:   شعف جاوداني.

 

ANANDAMAYA KOSHA:  كالبد سعادت و شعف.

 

ANNAMAYA KOSHA:  غلاف يا كالبد مادي.

 

ANTAHKARANA:  ابزار دروني ِ ذهن متجلي شده كه شامل چهار بُعد ماناس ، بودهي ، چيتا و آهامكارا مي باشد.

 

ANUSHTHANA:  دوره ثابت و معين سادانا كه معمولا از صبح زود تا اواخر شب انجام مي شود.

 

APANA VAYU:   انرژي حياتي واقع در پايين بدن زير ناف.

 

APARIGRAHA:  عدم مالكيت - قبول نكردن هداياي تجملي.

 

APAS TATTWA:  عنصر آب.

 

ARTHA:   نيازهاي مادي - ثروت.

 

ASANA:  وضعيت راحت و ثابت بدني.

 

ASHRAM:  اجتماع يوگايي كه ساكنين آن بطور يكسان زير نظر گورو زندگي و كار مي كنند.

 

ASHRAMA DHARMA:  چهار مرحله زندگي كه عبارتند از:

 

 براهماچاريا ، گريهاستا ، واناپراستا و سانياسا.

 

ASHTANGA YOGA:  يوگاي هشتگانه كه شامل بخشهاي: ياما ، نياما ، آسانا ، پراناياما ، پراتياهارا ، دهارانا ، دهيانا و سامادهي مي باشد.

 

ASMITA:  وضعيتي فراسوي خويشتن و احساس منيت كه در آن تنها آگاهي خالص وجود دارد.

 

ASTEYA:  درستكاري - دزدي نكردن.

 

ATMAN:  روح فردي.

 

AUSHADI:  بيدار كردن انرژي معنوي از طريق گياهان.

 

AVADHUTA:  عابدي كه دنيا را ترك گفته باشد. ششمين مرتبه سانياسا كه عابد در آن معمولا برهنه مي باشد - بالاترين مرتبه رياضت.

 

AVATARA:  تجسد مقدس - تجسد خداوند بر روي زمين.

 

AYURVEDA:  سيستم ودايي تشخيص و درمان بيماريها.

 

آبـیـاسا (Abhyasa):  تمـرین، ممارست، مقایسه شود با وایراگا

 

آتـمـان (Atman):  خود، خود متعالی یا روح که جاودانی و فرا - آگاه است، هویت یا ذات واقعی ما، گاهی بین آتمـان به عنوان خود هرشخص و پاراما _ آتمـان به عنوان خود متعالی تفاوت قایل می شوند. رجوع کنید به پوروشا، مقایسه شود با برهمن

 

آدوایـتـا (Advaita):  حقیقت، آموزش اینکه تنها یک واقعیت وجود دارد (آتمـان، برهمن)، به ویژه در اوپانیشادهـا، رجوع شود به ودانتـا

 

آرجـونـا(Arjuna):  سپید، یکی از پنج شاهزاده پانداوا که در جنگ بزرگی که در ماهابهاراتا به تصویر کشیده شده است شرکت داشت، مرید انسانی خداگونه بنام کریشنا که تعالیم وی در باگاواد گیتا نوشته شده است.

 

آسـانـا(Asana):  نشستن، وضع قرار گرفتن فیزیکی بدن(رجوع شود به آنگا، مودرا): سومین پایه(آنگا) ازمسیرهای هشتگانه پاتنجلی(آشتانگا یوگا)، این اصطلاح در آغاز تنها به معنی وضعیت مدیتـیشـن بکار گرفته می شد اما بعدها در هاتا یوگا این جنبه از راه یوگا به میزان زیادی تکامل یافت.

 

آسـمیـتـا (Asmita): هست بودن، من بودن، یکی از مفاهیم در یوگای هشتگانه پاتنجلی، تقریبا معادل آهامکارا

 

آشـرامـا (Ashrama):  عزلتـکـده، همچنین یکی از مراحل زندگی مانند براهماچاریا، منزل نشینی، جنگل نشینی، و عزلت کامل(سامنیاسین)

 

آشتانـگا یـوگـا (Ashta-anga-yoga, ashtanga-yoga):  پیوند هشتگانه، یوگای هشتگانه پاتنجلی شامل: انضباط اخلاقی (یاما)، پرهیز فردی(نیاما)، حرکات(آسانا)، کنترل تنفس(پرانایاما) بازداری حسی(پراتیاهارا)، تمرکز(دهارانا)، مراقبه(دیانا)، و خلسه(سمادهی) که فرد را به رهایی(کایوالیا) هدایت می کنند.

 

آکـاریا(آچاریا)(Acarya):  مربی، راهنما، مرشـد، مقایسه شود با گورو

 

آکـاشـا(Akasha):  اتـر، فضـا، اولین عنصر مادی از پنج عنصری که جهان مادی را تشکیل داده است، گاهی برای اشاره به فضای درونی یا فضای آگاهی (موسوم به سید – آکاشا) نیز به کار گرفته می شود.

 

آمـریـتـا (Amrita):  بی مرگی، فناناپذیری، اشاره به روح فناناپذیر(آتمان، پوروشا)، همچنین عصاره فناناپذیری که از مرکز انرژی روانی ناحیه تاج سر خارج می شود(رجوع کنید به ساهاس رارا – چاکرا) و در حالت فعال شده، جسم را به جسم الهی تبدیل می کند(دیویـا - دها)

 

آنـانـدا (Ananda):  سعادت، سرور، نهایت لذت که اساس کیفیت حقیقت نهایی(تاتوا) است

 

آنـگـا (Anga):  اندام، بدن(دها، شاریرا)، همچنین بخشهای هشتگانه بنیادی راه یوگا از قبیل:

 

 آسانا، دارانا، دیانا، یاما، نیاما، پرانایاما، پراتیاهارا، سمادهی

 

آوادوتا (Avadhuta):  کسی که همه چیز را از خود دور کرده است، نوعی از عزلت گزینی (سامنیاسین) افراطی که با رفتارهای خلاف عرف همراه است.

 

آویـدیـا (Avidya):  جهالت، علت ریشه ای رنج (دوکـهـا)، آجـنـانـا نیز نامیده می شود، مقایسه شود با ویدیا

 

آهامکـارا (Ahamkara):  خـود، فردیت هـر کس که باید تعالی یابد، مقایسه شود با آسمیتا، رجوع شود به بودی و مانا

 

آهـیـمسـا (Ahimsa):  بی آزاری، مهمترین انضباط اخلاقی

 

آیـورودا (Ayurveda, Ayur-veda):  علم زندگی، یکی از روش های باستانی طب هندی، روش دیگر طب سیدای جنوب هند بوده است.

 

 

B

 

BANDHA:  قفلهاي روان عضلاني انرژي كه باعث تغيير جهت انرژي در بدن مي شوند.

 

BHAGAVAD GITA: نغمه ايزدي - تعاليم لرد كريشنا به آرجونا كه در ميدان جنگ كوروكشترا در طول جنگ بزرگ ماهابهاراتا داده شد.

 

BHAGAVAN: لرد نارايانا يا هاري .

 

BHAJAN: نغمه عابدانه.

 

BHAKTI YOGA: يوگاي تعبد- بهاكتي يوگا به نه بخش تقسيم مي شود، كه عبارتنداز: سراوانا   (شنيدن درباره معبود) ،                كيرتانا (ذكر شكوه و جلال معبود) ،

 اسمارانا (بياد داشتن نام و حضورمعبود) ،      پاداسوانا (خدمت به معبود) ،

 آرچانا    (پرستش معبود) ،                       واندانا (كرنش كردن در برابر معبود) ،

 داسيا   ( احساس خادم بودن در برابر معبود) ، ساكهيا (دوستي با معبود) ،

آتما نيودانا (سرسپردگي كامل به معبود).

 

BHASMA: خاكستر مقدس.

 

BHIKSHA: صدقه.

 

BHIKSHU: مانك ، سانياسين.

 

BHOGA: تجربه - لذت.

 

BHOOTA: عنصر.

 

BHRUMADHYA: مركز بين دو ابرو - كشترام يا نقطه تماس آجنا چاكرا.

 

BIJA MANTRA: بذر صوتي ، مانترا يا صوت پايه اي كه ريشه در فراهوشياري دارد.

 

BINDU VISARGA: مركز رواني كه در بالا و پشت سر واقع گرديده - نقطه يا قطره اي كه بنياد تمامي كائنات مي باشد .اساس كل هستي .

 

BRAHMACHARYA: كنترل و جهت دهي مجدد انرژي جنسي بمنظور دستيابي به بيداري معنوي .

 

BRAHMA GRANTHI: گره خلقت - گره روان عضلاني كه در ناحيه عجان واقع شده و براي اينكه كنداليني بتواند از درون سوشومنا نادي بالا برود بايد باز باشد.

 

BRAHMAMUHURTA: زمان بين 4 تا 6 صبح كه زمان ساتويك روز بوده و بهترين موقع براي انجام ساداناهاي يوگا مي باشد.

 

BRAHMA NADI: ظريفترين جريان انرژي درون سوشومنا نادي.

 

BRAHMARANDHARA: سوراخي در بالاي سر كه كنداليني در هنگام ماهاسامادهي از آن ناحيه بدن را ترك مي كند.

 

BUDDHI: خرد متعالي - توانايي ارزيابي چيزها براي پيشرفت زندگي.

 

باندا (Bandha): قید، اسارت،

 

اشاره به این حقیقت که انسانها معمولا در اسارت    جهل (avidya)  قرار دارند و این امر آنان را بجای زندگی در سایه رهایی درونی ناشی از دانایی (ویدیا، جناناvidya )، به سوی یک زندگی تحت حاکمیت رفتار کارمایی قرار می دهد.

 

برهـما (Brahma): کسی که بسیار بزرگ است، آفریدگار هستی، اولین اصل (تاتوا) برای ظهور حقیقت غایی (برهمن)

 

برهماچاریا (Brahmacharya): مشتق ازبرهما و آچاریا به معنی هدایت برهمایی، تربیت صفات ربانی که اوجاها را ایجاد می کند.

 

برهمانا (Brahmana): برهمن عضوی از بالاترین گروه اجتماعی جامعه سنتی هند، همچنین متن مذهبی اولیه ای که متون مذهبی و اسطوره ای وداهای چهارگانه را تفسیر می کند. مقایسه شود با آرانیاکا، اوپانیشاد، ودا

 

برهمن (Brahman): آنچه که بسیار بزرگ است، حقیقت غایی(مقایسه شود با آتمان، پوروشا)

 

بودا (Buddha): بیدارشده، اشاره به کسی که به مقام ارشاد(بودی)و بنا براین رهایی درونی دست یافته است، عنوان افتخاری گوتاما پایه گذار بودیسم که در قرن ششم پیش از میلاد مسیح می زیسته است.

 

بودّی (Buddhi): کسی که هشیار است، بیدار، ذهن برتر که جایگاه خرد است(ویدیا، جنانا)، مقایسه شود با ماناها

 

بودی (Bodhi): ارشاد، حالت بیداری پیر، یا بودا

 

بودی ساتوا (Bodhisattva): وجود ارشادکننده، در یوگای بودیستی ماهایانا، فردی که با انگیزه مهربانی و شفقت (کارونا) بخاطر دیگران به دستیابی به مقام ارشاد متعهد می شود.

 

بهاکتا (Bhakta): مرید، مرید فرقه بهاکتی یوگا بهاکتی(Bhakti): ارادت، عشق، عشق بهاکتا به خداوند یا گورو به عنوان مظهر خداوند، همچنین عشق خداوند به مرید.

 

بهاکتی - سوترا (Bhakti-Sutra): کلمات قصار در باره عشق، مجموعه ای از کلمات قصار درباره یوگای عاشقانه که به وسیله نارادای حکیم تالیف شده است، کتاب دیگری با همین عنوان نیز به شاندیلیای حکیم منسوب است.

 

بهاکتی یوگا (Bhakti Yoga): یوگای عشق، یکی از شاخه های عمده یوگای باستانی که از ظرفیت احساسی سالک برای اتصال به حقیقت غایی با تصور خداوند به صورت والاترین فرد بهره می گیرد،(اوتاما - پوروشا).

 

بهاگاواد گیت (Bhagavad Gita): طنین خداوند، قدیمیترین کتاب مدون یوگا که در دفینه های ماهابهاراتا کشف شد و شامل:

  تعلیمات کارما یوگا (طریقت حرکت تعالی دهنده)،

  سامکیا یوگا (طریقت بینش درست نسبت به قوانین هستی)،

 بهاکتی یوگا (طریقت عبادت) می باشد.

  بیش از 3500 سال پیش انسان خداگونه ای بنام کریشنا، شاهزاده آرجونا را در میدان جنگ تحت این تعلیمات قرار داد.

 

بهاگاواتا  -پورانا (Bhagavata-Purana): بهاگاواتای سنتی، کتابی حجیم با قدمت ده قرن که بوسیله راهبان ویشنو، بویژه در تجسم وی بصورت کریشنا تقدیس می شود. شریماد - بهاگاواتا نیز نامیده می شود.

 

بیندو (Bindu): بذر، امتیاز، نیروی خلاقه نهفته درهرچیزهنگامیکه تمام انرژیها متمرکزهستند، نقطه ای که روی پیشانی گذاشته میشود و نشان دهنده چشم سوم است( تیلاکا نیز نامیده میشود)

  

C

 

CHAKRA  : دايره - چرخ - مراكز سايكيك كه درون كالبد پرانيك قرار گرفته اند - نقاط تماس ناديها با هم - چاكراهاي اصلي عبارتند از: مولادهارا ، سوادهيستهانا ، ماني پورا ، آناهاتا ، ويشودهي ، آجنا و ساهاسرارا.

 

CHARVAK  :  يكي از مكاتب فلسفي هند كه تنها پديده هاي ملموس را معتبر مي داند.

 

CHELA  : مريد .

 

CHIDAKASHA  : فضاي هوشياري كه در ناحيه سر تجربه مي شود.

 

CHIT : هوشياري ابدي و ازلي .

 

CHITTA: هوشياري فردي كه شامل مراتب نيمه آگاه و ناخودآگاه ذهن مي شود. حافظه ، تفكر ، تمركز ، توجه ، تعمق

 

سین مودرا (Cin-mudra): مُهر هشیاری، حالتی معمول در دست(مودرا) در وضعیت مدیتیشن (دیانا) که در آن انتهای انگشت نشانه و شست با یکدیگر در تماسند و بقیه انگشتان بحالت مستقیم حفظ می شوند.

 

سیت (Cit): هشیاری، حقیقت غایی فراهشیار، رجوع کنید به آتمان، برهمن

 

سیتا (Citta): چیزی که هشیار است، هشیاری معمولی، ذهن، متضاد سیت

 

چاکرا (Cakra , Chakra): چرخ، چاکرا در لغت به معنی چرخ ارابه است اما در استعاره به مراکز روانی- انرژی زای جسم پنهان (سوکشاما- شاریرا) اطلاق می شود. در یوگای بودیستی پنج چاکرا در بدن شناخته شده است در حالی که در یوگای هندی بیش از هفت عدد از این مراکز ذکر می شود که شامل:

 مولا- آدهاراچاکرا (مولادهاراچاکرا) در قاعده ستون فقرات،

 سوادیشتانا چاکرا در ناحیه تناسلی،

 مانیپورا چاکرا در ناف،

 آناهاتا چاکرا در قلب،

 ویشودا چاکرا یا ویشودی چاکرا در گلو،

 آجنا چاکرا در میان سر

 ساهاسرارا چاکرا در فرق سر هستند.

 

D

 

DHARAKASHA: فضاي در برگيرنده مولادهارا ، سوادهيستهانا و ماني پورا.

 

DARSHANA: ديدن - نگريستن - مكاتب فلسفي هند كه به شش دسته تقسيم مي شوند و عبارتند از: سانكهيا ، يوگا ، پوروا ميمانسا ، ودانتا ، وايششيكا و نيايا.

 

DEVATA: رب النوع .

 

DHARANA: متمركز كردن ذهن بر روي يك نقطه، تمركز.

 

DHARMA: نقش طبيعي كه هر شخص در زندگي ايفا مي كند. قانون اخلاقي ، وظيفه .

 

DHYANA: مديتيشن - مراقبه.

 

DIKSHA: مشرف شدن به زندگي معنوي توسط گورو.

 

دارشانا(Darshana): مشاهده، مشاهده در مفهوم کلامی و استعاره ای آن، نوعی روش فلسفی مانند دارشانا یوگای پاتنجلی، رجوع شود به دریشتی.

 

دوا (Deva): کسی(مذکر) که میدرخشد، هرالهه مذکرمانند؛ شیوا، ویشنو، یا کریشنا، در هر دو صورت حقیقت غایی و فرشته ای بلند مرتبه .

 

دوی ( Devi): کسی (مونث) که میدرخشد، هر الهه مونث مانند؛ پارواتی، لاکشمی، یا رادا در هر دو صورت حقیقت غایی(در قطب مونث خود) و فرشته ای بلند مرتبه.

 

دهارانا (Dharana): نگه داشتن، تمرکز، ششمین پایه (آنگا) از یوگای هشتگانه پاتنجلی

 

دهارما(Dharma): حامل، اصطلاحی با معانی متعدد که غالبا به معنی قانون، مشروعیت، پرهیزگاری، نیکوکاری، تعادل به کار می رود.

 

دیانا(Dhyana): تصور، مدیتیشن، هفتمین پایه(آنگا) از یوگای هشتگانه پاتنجلی

 

دیکشا (Diksha): معرفی کردن، معرفی و آشناشدن با جنبه های پنهان یوگا یا استادان یوگا در سطحی ویژه، تمامی یوگای سنتی به همین روش فعالیت می کند.

 

دریشتی ( Drishti): منظره، نما، چشم دوختن و نگاه دقیق در یوگا به محل هایی مانند نوک بینی یا نقطه میان دو ابرو، رجوع شود به دارشانا .

 

دوهـکـا(Duhkha): رنج بردن، یکی از واقعیتهای بنیادین زندگی که از جهالت (آویدیا) ذات حقیقی ما (بعبارت دیگر، خود یا آتمان) ناشی می شود.

  

E

 

EKADASI: يازدهمين روز از هريك از دو نيمه ماه قمري.

 

EKAGRATA: متمركز كردن ذهن.

 

F

- - - - - - - -

G

 

GANDHA: بو،رايحه.

 

GAYATRI MANTRA: يكي از مقدس ترين مانتراهاي ودايي ” اوم بهو بهوا سوه تت سويتوه ورنيم بهرگو دوسيه دهيماهي دهيو يو نه پرچوديات “.

 

GHEE: كره تصفيه شده.

 

GHERAND SAMHITA: يكي از متون باستاني يوگايي كه توسط يوگي گراند نوشته شده است.

 

GRANTHI: سه گره سايكيك كه عبارتند از :

 

 براهما گرانتهي ، ويشنو گرانتهي و رودرا گرانتهي.

 

GUNA: صفات و كيفيات عالم محسوسات كه به3 دسته ساتوا ، راجاس و تاماس تقسيم ميشود.

 

GURU گورو : استاد معنوي.

 

GURUKRIPA: فيض و بركت گورو.

 

GURU POORNIMA: روزي مقدس در تابستان براي اداي احترام به گوروها.

 

GYANA YOGA: راه تعمق و انديشيدن درباره ماهيت حقيقي خويشتن.

  

H

 

HAMSA MANTRA: مانتراي سوهام.

 

HARI: موجودي كه اعمال شيطاني كساني را كه به او پناه مي برند از بين ميبرد،يكي از نامهاي لرد نارايانا يا كريشنا.

 

HATHA YOGA: يكي از سيستمهاي يوگا كه براي كنترل بر روي كالبد فيزيكي و پرانا مورد استفاده قرار ميگيرد و شامل بخشهايي همچون:

  آسانا ، پراناياما ، مودرا ، بانداها و شات كارما مي باشد.

 

HATHA YOGA PRADIPIKA: متن باستاني يوگايي كه توسط يوگي سواتماراما نوشته شده است.

 

HIRANYAGARBHA: زاهدان طلايي - تخم طلايي - خرد كيهاني.

 

HRIDAYAKASHA: فضاي قلب كه بين ماني پورا و ويشودهي چاكرا تجربه ميشود.

 

I

 

IDA NADI: يكي از كانالهاي اصلي پرانا در بدن،  بُعد منفعل پرانا كه بصورت انرژي ذهني يا چيت شاكتي متجلي مي شود.

 

INDRYA: اندامهاي حسي كه به دو دسته كارما ايندريا (ارگانهاي عملكردي) و جناناايندريا (ارگانهاي دريافتي) تقسيم مي شوند.

 

ISHTA DEVATA: شكل مجسم چيزي كه ما نسبت به آن احساس كشش كرده و آنرا وجود متعال مي دانيم.

 

ISHWARA: حقيقت متعالي - اصل فناناپذير فلسفه سانكهيا - هستي نامتجلي - كيفيت يا اصل لايتغير.

 

ISHWARA PRANIDHANA: ايمان داشتن به حقيقت متعالي.

 

ایدا - نادی (Ida-nadi): مجرای کمرنگ، جریان پرانا یا قوس صعودی در کناره چپ کانال مرکزی (سو شومنـا نـادی) که با دستگاه عصبی پاراسمپاتیک مربوط است و هنگامی که فعال شود بر روی ذهن اثر آرامش بخش خواهد داشت، مقایسه شود با پینگالا- نادی.

 

ایشوارا (Ishvara): حکمران، خداوند، به آفریدگار نیز اشاره دارد(رجوع کنید به براهـمـا)، در یوگا دارشانای پاتنجلی به خود متعالی نیز اشاره دارد(پوروشا)

 

ایشـوارا - پـرانیدانـا (Ishvara-pranidhana): تعلق به خداوند، تسلیم در برابر پروردگار، یکی از تمرین های پرهیز فردی(نیـامـا)در یوگای هشتگانه پاتنجلی، همچنین رجوع کنید به بهاکتی یوگا. 

 

J

 

JAGRAT: نخستين بعد هوشياري – بيداري .

 

JAPA: تكرار مانترا.

 

JIVA: هويت فردي .

 

JIVATMA: روح فردي.

 

JIVAN MUKTA: زنده آزاد، كسي كه در زندگي فعلي خود به رهايي دست يافته باشد.

 

JNANA: دانش شهودي .

 

JNANENDRIYA: پنج اندام حسي كه شامل گوشها ، پوست ، چشمها ، زبان و بيني مي باشند.

 

جاینا (Jaina): گاه جاین نیز نامیده می شود: مربوط به جیناها (فاتحین)، استادان رها شده از جاینیسم: عضوی از جاینیسم، سنتی روحانی که به وسیله واردامانا ماهاویرا پایه ریزی شد، وی معاصر بودا بود.

 

جاپا (Japa): زمزمه کردن، ذکرو تکرار مانترا

 

جیواتمان (Jiva-atman , Jivatman): خود شخصی، هشیاری فردی، متضاد خود غایی (پاراما- آتمان)

 

جیوان موکتا (Jivan-mukta): آن که در عین زندگی رها شده است. استادی که درعین زندگی در غالب مادی خود به رهایی (موکشا) دست یافته است.

 

جیوان موکتی ( Jivan-Mukti): رهایی زنده، حالت رهایی حین زندگی مادی، رجوع شود به ویدها- موکتی

 

جنانا (Jnana): دانش، معرفت، بر حسب زمینه به دانش دنیوی و معرفت غیر مادی اطلاق می شود. همچنین به پراجنا و آویدیا نیز رجوع کنید.

 

جنانا یوگا (Jnana-Yoga): یوگای معرفت، روشی برای رهایی بر اساس معرفت یا درک مستقیم خود متعالی (آتمان) با کاربرد مداوم بصیرت و افتراق واقعی از غیر واقعی و کناره گیری از آنچه که غیر واقعی (یا بی ارتباط با رهایی) محسوب می شود.

 

K

 

KAIVALYA: رهایی - موكشا.

KALPA: یك روز برهما.

KAMA: شهوت - آرزو - نیاز عاطفی.

KANDA: ریشه - منشاء تمام نادیها، مركز تخم مرغی شكل اعصاب كه درست زیر ناف قرار گرفته است.

KAPHA: بلغم ، یكی از اخلاط سه گانه آیورودا.

KARANASHARIRA: كالبد علی ، پوشش بدون واسطه روح.

KARMA: عمل، قانون عمل و عكس العمل كه آینده فرد را شكل می دهد.

KARTA: انجام دهنده عمل.

KARMAPHALA: نتیجه عمل.

KARMA YOGA: یوگای عمل، انجام اعمال همراه با آگاهی ، یوگای مدیتیشن متحرك.

KARMENDRIA: پنج عضو فیزیكی عملكرد (پاها ، دستها ، اندامهای صوتی ، مخرج و اندام تناسلی).

KIRTAN: خواندن نامهای خداوند بصورت آواز.

KOSHA: غلاف یا كالبد - كوشاها عبارتند از:

 آنامایا كوشا (كالبد فیزیكی) ، پرانامایا كوشا (كالبد پرانیك) ، مانومایا كوشا (كالبد ذهنی) ، ویگیانامایاكوشا (كالبد اشراقی) و آناندامایا كوشا (كالبد سعادت).

KRIYA YOGA: نام برخی از تمرینات یوگا بخصوص هاتایوگا و كندالینی یوگا.

KSHETRAM: نقطه تماس چاكراها كه در جلوی بدن قرار گرفته اند.

KUMKUM: گرد مقدس قرمزرنگی كه در آیینهای نیایش تانترا از آن استفاده می شود.

KUNDALINI: انرژی حیاتی كه در نزدیكی انتهای ستون فقرات قرار گرفته است. انرژی معنوی ، پتانسیل تكاملی.

KUNDALINI YOGA: شاخه ای از یوگا كه به بیداری انرژی نهفته معنوی شخص می پردازد.

KUSHA: گیاه مقدسی كه در مراسم مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

L

LAYA: حل شدن - غرق شدن .

LAYA YOGA: یوگای انحلال هوشیارانه فردیت.

LINGAM: سمبل مشخصه لرد شیوا ، بعد مذكر آفرینش ، سمبل كالبد اختری .

LOBHA: حرص ، طمع .

LOKA: هفت مرتبه هوشیاری كه عبارتند از:

 بهو ، بهووار ، سوار ، ماها ، جانا ، تاپو ، ساتیا.

M

MAHABHARATA: بزرگترین منظومه حماسی هند باستان.

MAHA MANTRA: مانترای هاری راما ، هاری راما ، راما راما هاری هاری ، هاری كریشنا ، هاری كریشنا ، كریشنا كریشنا هاری هاری.

MAHAPRALAYA: قیامت كبری، تخریب نهایی تمامی هستی در پایان سیكل كیهانی .

MAHAT: ذهن برتر.

MAHAVAKYA: شطحیات چهارگانه اوپانیشادی كه بیانگر حقایق متعالی ودانتایی یا وحدت بین روح فردی و روح كیهانی می باشند. ماهاواكیاها عبارتند از:

 پرجنام برهم (هوشیاری برهمن است) ،

 اهم برهماسمی (من برهمن هستم) ،

 تت توم اسی (تو همانی) ،

ایم آتما برهم (خویشتن برهمن است) .

MALA: رشته تسبیح شكل دانه ها كه در تمرینات مدیتیشن از آن استفاده می شود.

MANAS: ذهن.

MANDALA: ناحیه ، ا َشكال تانتریك مورد استفاده برای مدیتیشن .

MANIPURA CHAKRA: مركز روانی پشت ناف كه با انرژی و نیروی حیاتی در ارتباط است ، شهر جواهر.

MANOMAYA KOSHA: غلاف یا كالبد ذهنی.

MANTRA: صوت یا ارتعاشات انرژی كه ذهن را از محدودیتهایش آزاد می كنند.

MANTRA SIDDHI: تكامل در تمرین مانترا جاپا.

MAYA: توهم ، دانش جزئی ، باور نادرست درباره هویت خویش .

MITAHARA: تغذیه متعادل .

MOKSHA: آزادی ، رهایی .

MOOLADHARA CHAKRA: چاكرای ریشه واقع شده در ناحیه عجان.

MOHA: شیفتگی یا وابستگی نابخردانه.

MOUNA: سكوت .

MUDRA: نگره روانی كه بوسیله حركات فیزیكی بیان می شود. حركت یا وضعیتی كه بر جریان انرژی در بدن تاثیر می گذارد.

MUKTI: رهایی ، آزادی .

MURTI: بت .

N

NADA: صوت درونی .

NADA YOGA: یوگای اصوات درونی .

NADI: كانال یا جریان پرانیك .

NAMASMARANA: بیاد داشتن نامهای خداوند از طریق تكرار آنها.

NIDRA: خواب .

NISHKAMA KARMA: انجام عمل بدون انتظار نتیجه .

NIYAMA: انضباط درونی ، دومین پله آشتا نگا یوگا كه شامل بخشهای؛

 شاوچا ، سانتوشا ، تاپاس ، سوادهیایا و ایشوارا پرانیدهانا می باشد.

O

OM: پراناوا یا كلمه مقدس نشان دهنده برهمن .

OJAS: انرژی معنوی ، نیروی حیاتی ، نیروی معنوی كه از طریق تجرد و تمرینات یوگا بوجود می آید . متعالی ترین شكل انرژی در بدن كه درون مایع جنسی نهفته می باشد.

اوجاس (Ojas): انرژی حیاتـی، انرژی نهفته ای که از راه تمرین، به ویژه پرورش فضایل ربانی(براهمـاچـاریا) ایجاد می شود.

اوم (Om): مانترای اصلی مظهر حقیقت غایی که درابتدای بسیاری از اذکار مانتریک ذکر می شود.

P

PANCHA KLESHA: بلایای پنج گانه نادانی ، منیت ، میل و كشش ، بیزاری و ترس از مرگ.

PANCHAKSHARA MANTRA: مانترای ” اوم نمه شیوای“ .

PARAMAHAMSA: چهارمین مرتبه سانیاسا.

PINGALA NADI: یكی از كانالهای اصلی پرانا در بدن كه پراناشاكتی را انتقال می دهد.

PITTA: صفرا . یكی از اخلاط سه گانه آیورودا.

POORAKA: دم .

PRAKRITI: ماده .

PRANA: انرژی حیاتی كه تمامی ابعاد ماده را در برگرفته است.

PRANAMAYA KOSHA: غلاف یا كالبد انرژی.

PRANA VIDYA: دانش كنترل پرانا.

PRANAVA: مانترای اوم ،ارتعاش صوتی اولیه .

PRANAYAMA: تنظیم و گسترش ظرفیت حیاتی انرژی ، چهارمین مرتبه آشتانگا یوگا.

PRASAD: غذایی كه در هنگام نیایش به خداوند تقدیم شده و سپس توسط عابدین بعنوان تبرك خورده می شود ، تبرك.

PRATYAHARA: پس كشیدن ذهن از حواس .

PRITHVI TATTWA: عنصر خاك.

PUJA: پرستش ، نیایش .

PURANA: افسانه های مقدس باستانی هندیان .

PURUSHA: هوشیاری .

PURUSHARTHA: چهار چیزی كه شخص باید به انجام برساند تا به هدف حیات شخصی دست پیدا كند كه عبارتند از:

 آرتها (ثروت) ، كاما (عشق) ، دهارما (وظیفه) ، موكشا (آزادی).

پاتنجلی (Patanjali): مولف یوگا سوترا که حدود سه قرن پیش از میلاد مسیح می زیسته است.

پاراما آتمان (Parama-atman، paramatman): خود برتر، خود متعالی که بر خلاف خود شخصی(جیوا- آتمان) که به تعداد بیشمار بشکل موجودات زنده وجود دارد، یگانه است.

پاراماهامسا(Parama-hamsa, paramahansa): قوی برت، قدرتمند برتر، عنوانی افتخاری که به استادان بزرگ، همچون راماکریشنا و یوگاناندا اطلاق می شود .

پراجنا (Prajna): درایت، متضاد جهالت روحی (آجنانا، آویدیا)، یکی از دوروش رهایی در یوگای بودیستی، روش دیگر، روش مهارتی (اوپایا) یا همان شفقت (کارونا) است.

پراکریتی (Prakriti): طبیعت، که چند سطحی است و براساس یوگا دارشانای پاتنجلی،

 شامل بُعدی بی پایان بنام پرادانا یا "بنیاد"، سطوح هستی نهان (موسوم به سوکشما پاروان)، وبخشی مادی یا زمخت (ستولاپاروان) است . تمامی طبیعت، فاقد هشیاری (اسیت) فرض میشود و به همین دلیل در تقابل با خود عروج کننده یا روح (پوروشا) در نظر گرفته می شود.

پراکریتی لایا (Prakriti-laya): استغراق در طبیعت، حالتی برتر از وجود، فردی که در این حالت قرار دارد به رهایی واقعی(کایوالیا) دسترسی نمی یابد.

پرانا (Prana): حیات، نفس، زندگی به مفهوم عام، نیروی زندگی که جسم را حفظ می کند، تنفس به عنوان نمود خارجی نیروهای نهانی زندگی

پرانایاما (Pranayama): متشکل از پرانا به معنی تنفس یا حیات و آیاما به معنی توسعه، کنترل تنفس، چهارمین بخش (آنگا) از مراحل هشت گانه پاتنجلی، شامل دم (پوراکا)، حبس نفس ( کومباکا)، و بازدم (رساکا) آگاهانه.

 در مراحل پیشرفته، حبس نفس خود به خود به مدت طولانی تری انجام می شود.

پراسادا (Prasada): بخشش، شفافیت، بخشش الهی، شفافیت ذهنی

پراتیاهارا (Pratyahara): بازپس گرفتن، بازداری حسی، پنجمین پایه (آنگا) از مسیرهای هشتگانه پاتنجلی

پوجا(Puja): عبادت، که در بسیاری از اشکال یوگا، به ویژه تانترا و بهاکتی یوگا یکی از جنبه های مهم به شمار می آید.

پوراکا(Puraka): پر کردن، یکی از جنبه های کنترل تنفس (پرانایاما)

پورانا(Purana): باستانی، نوعی دایره المعارف عامه که حاوی مطالبی در زمینه شجره نامه سلطنتی، کیهان شناسی، فلسفه و آداب مذهبی است، هجده نمونه عمده و چندین نمونه کوچکتر از چنین دایره المعارف هایی در دسترس است.

پوروشا(Purusha): مذکر، روح یا خود عروج کننده (آتمان)، نقشی که به وفور در سامکیا و دارشانا یوگای پاتنجلی مورد اشاره قرار گزفته است .

پینگالا نادی (Pingala-nadi): مجرای سرخ فام، جریان پرانا یا قوس صعودی سمت راست مجرای مرکزی (سوشومنا-نادی) که با دستگاه عصبی سمپاتیک مرتبط است و هنگامی که فعال شود از اثری انرژی زا بر ذهن برخوردار است. رجوع کنید به ایدا- نادی

Q

- - - -
R

رادا (Radha): همسر کریشنا (انسان خداگونه) ، نامی برای مادر الهی .  

راجا یوگا(Raja-Yoga): یوگای سلطنتی، شکل قرون وسطایی یوگا دارشانای هشتگانه پاتنجلی که بنام یوگای کلاسیک نیز شناخته می شود.

 راما (Rama): یکی از تجسم های ویشنو پیش از کریشنا، قهرمان اصلی رامایانا .

رامایانا (Ramayana): زندگی راما، یکی از دو حماسه بزرگ ملی که داستان زندگی راما را بیان می کند. رجوع شود به مهابهاراتا رساکا،
RAGA : میل ، کشش :

RAJA YOGA:  یکی از شاخه های یوگا كه در آن آگاهی و تواناییهای روانی از طریق مدیتیشن بیدار می شوند.

RAMAYANA  : كهن ترین منظومه حماسی هند.

 RISH  : بیننده - كسی كه بر روی خویشتن تعمق و مدیتیشن می كند.

ROOPA:  شكل، تصویر ، ظاهر.

RUDRAKSHA : چشم لرد شیوا - نوعی میوه كه توسط برخی فرق مذهبی (شیوایی) بعنوان دانه تسبیح مورد استفاده قرار گرفته یا دور گردن ، دستها یا بازوها آویخته می شود.

رچاکاRecaka)): بیرون دادن، بازدم، یکی از جنبه های کنترل تنفس (پرانایاما)

ریگ ودا(Rig-Veda): رجوع کنید به ودا ریشی( Rishi): غیبگو، پیغمبر، دسته ای از حکمای ودایی، عنوانی افتخاری برای استادان خاص و بزرگ مانند رامانای حکیم درجنوب هند که به نام ماهاریشی (مشتق از ماها به معنی بزرگ و ریشی) معروف است. رجوع کنید به مونی.

 

S

SADHAKA: پرتوجوی معنوی .

SADHANA: تمرین معنوی .

SADHU: سانیاس ، مرد درستكار.

SADGURU: گوروی راستین .

SAHASRARA: جایگاه شیوا یا فراهوشیاری ، لوتوس هزار گلبرگ ، بالاترین چاكرا كه بصورت مرز بین عوالم ربانی و معنوی مجسم می گردد و در بالای سر واقع شده است .

SAMADHI: اوج مراقبه، وضعیت اتحاد بین سوژه مراقبه و هوشیاری كیهانی، هشتمین مرتبه آشتانگا یوگا.

SAMANA: یكی از پنج پرانا كه بین ناف و دیافراگم واقع شده است.

SAMASKARA: خاطرات موجود در ناخودآگاه، نقوشی كه با شخصیت فعلی ما همگون نیستند.

SAMYAMA: كنترل هماهنگ. اوج پراتیاهارا ، دهارانا و دهیانا.

SANDHYA: آیین نیایشی كه در هنگام طلوع ، ظهر و عصر انجام می گیرد.

SANKALPA: عهد ، فكر ، آرزو ، تصور.

سانی یاشا SANNYASA: ترك قید و بندهای اجتماعی . آخرین مرحله زندگی یك هندو یا مرتبه مراقبه معنوی .

سانتوشا SANTOSHA: قناعت .

SATCHITANANDA: سه صفت مقدس حقیقت ، هوشیاری و فیض .

سات سنگ SATSANG: گرفتن راهنمایی ، توضیح و دستورات معنوی از گورو.

ساتیا SATYA: راستی ، حقیقت .

شابدا SHABDA: صوت ، كلمه .

شاکتی SHAKTI: نیرو ، انرژی ، جنبه مونث آفرینش . نیرویی كه از درون آن تمامی عالم محسوسات متجلی می گردد.

شاسترا SHASTRA: كتب مقدس .

شات کراما SHATKARMA: شش تكنیك پاكسازی هاتا یوگا كه عبارتند از:

 نتی (پاكسازی بینی) ، دهاوتی (پاكسازی دستگاه گوارش) ، ناولی (ماساژ شكم) ،

 باستی (پاكسازی روده بزرگ) ، كاپال بهاتی (پاكسازی و حیات بخشی ناحیه جلوی مغز) ، تراتاكا (خیره كردن چشمها بدون پلك زدن).

شائوچا SHAUCHA: پاكسازی بدن .

شیش یا SHISHYA: مرید ، پرتوجوی معنوی .

شیوا SHIVA: هوشیاری خالص ، یكی از خدایان هندوها ، نابودكننده هستی .

شیوا لینگام SHIVA LINGAM: سنگ بیضی شكلی كه سمبل شیوا ، هوشیاری یا كالبد اختری می باشد.

شونیا شونیتا SHOONYA - SHOONYATA: نیستی ، خلاء .

شوددهی SHUDDHI: پاكسازی كردن .

سیدهی SIDDHA: موجود كامل ، یوگی كامل .

سودهی SIDDHI: تواناییهای خارق العاده و ماوراء طبیعی .

سوما SOMA: آمریت . گیاهی كه بوسیله ریشیهای باستان برای بیداری معنوی و فناناپذیری مورد استفاده قرار می گرفت.

استولا شریرا STHULA SHARIRA: كالبد فیزیكی.

سومرو SUMERU: آخوندك تسبیح .

سوشومنا نادی SUSHUMNA NADI: نادی مركزی ستون فقرات كه كندالینی یا نیروی معنوی را از مولادهارا به ساهاسرارا هدایت می كند.

سوشوپتی SUSHUPTI: سومین بُعد هوشیاری ، وضعیت رویا .

سوترا SUTRA: رشته افكاری كه متون معنوی باستانی را تشریح می كند.

سوادهیستانا چاکرا  SWADHISTHANA CHAKRA: دومین چاكرا كه با شبكه ساكرال در ارتباط می باشد.

سوادهی ایا SWADHYAYA: مطالعه .

سوامی SWAMI: در لغت به معنی كسی كه بر روی ذهن خویش تسلط دارد ، پرتوجوی سانیاسی كه توسط گورو به آیین سانیاسا مشرف شده باشد.

سواپنا SWAPNA: دومین بعد هوشیاری ، وضعیت رویا .

سوارا یوگا SWARA YOGA: دانش سیكلهای تنفسی .

سمادهی (Samadhi): حالتی از خلسه و اتحاد که در آن مراقبه کننده با موضوع مراقبه یکی می شود، هشتمین و نهایی ترین پایه (آنگا) از یوگای هشت گانه پاتنجلی، چندین نوع سمادهی وجود دارد که چشمگیرترین تمایز بین خلسه سام پراجناتا (آگاه) و آسام پراجناتا (فراآگاه) وجود دارد، عوامل کارمایی جای گرفته در عمق تفکر فرد، تنها در خلسه فراآگاه حل می شوند. ورای این دو نوع خلسه، روشن بینی قرار دارد که گاهی ساهاجنا- سمادهی یا خلسه طبیعی یا خودبخود نیز نامیده میشود که در این حالت، فراآگاهی فرد در خلال بیداری، رویا و خواب، بطور کامل تداوم دارد.

سماتوا، سماتا (Samatva , Samata): تراز بودن، هموار بودن، حالت ذهنی هماهنگی، تعادل

سامکیا (Samkhya): عدد، یکی از سنن اصلی هندوییسم، که با دسته بندی اصول (تاتوا) هستی وتشخیص درست آنها برای افتراق روح (پوروشا) از جنبه های گوناگون طبیعت (پراکریتی) سرو کار دارد؛ این سیستم نافذ و تثبیت شده، از رسوم دوران سامکیا- یوگای باستان (پیش از بودیسم) نشات گرفت و به نام سامکیا- کاریکای ایشوارا کریشنا (350پیش از میلاد مسیح) شناخته می شد.

سامنیاسا (Samnyasa): رها کردن، قطع تعلقات که چهارمین و آخرین مرحله زندگی است. (رجوع کنید به آشراما) این حالت از دو مرحله تشکیل می شود.

 مرحله اول شامل قطع تعلق درونی به موجودات فانی

 مرحله دوم قطع تعلق بیرونی به آنها است. رجوع کنید به وایراگا

سامنیاسین (Samnyasin): کسی که رها کرده است، زاهد .

سامپاجناتا سمادهی (Sampajnata-Samadhi): حالتی از خلسه و اتحاد که در آن مراقبه کننده با موضوع مراقبه یکی می شود. رجوع کنید به سمادهی .

سامسارا (Samsara): محل تلاقی دو رود، کنایه ازجهان فانی و متغیر، متضاد حقیقت غایی (برهمن یا نیروانا)

سادهانا (Sadhana): به انجام رساندن، انضباطی روحی که به سیدهی (کمال، فضیلت) منجر می شود. این اصطلاح به ویژه در تانترا به کار می رود.

ساهاجا (Sahaja): با هم متولد شدن، همزادی ، اصطلاحی از قرون وسطی که بر اساس آن عالم ماده و عالم غیر مادی از یکدیگر جدا نیستند بلکه یا بطور همزمان وجود دارند و یا جهان مادی توهم یا بازتابی از جهان غیرمادیست که غالبا به شکل خودبخود یا خود انگیز ایجاد میشود، حالت ساهاجا در واقع شرایط طبیعی، یا به عبارتی واقع بینی و روشن بینی، است .

اسپاندا (Spanda): ارتعاش ، یکی از مفاهیم کلیدی شایویسم کشمیر که بر اساس آن جوهر حقیقت غایی پویا است.

 به عبارت دیگر این حقیقت بطور ذاتی بیشتر بجای ثبات (که در ودانتای ادوایتا تصور میشود) به خلاقیت روی دارد .

T

تان ماترا TANMATRA: ماهیت ، كیفیت یا جوهره پنج عنصر اتر ، آتش ، هوا ، آب و خاك .

تانترا TANTRA: دانش باستانی و جهانی كه هدف اصلی آن فرازش طبیعت انسانی از مرتبه تكامل فعلی و تجربه مراتب متعالی دانش ، تجربه و آگاهی می باشد.

تاپاس TAPAS: ریاضت ، گرما ، فرایند سوزاندن پلیدیها .

تی جاس TEJAS: درخشندگی ، شعله یا نور طلایی ، بیننده ای كه ناظر بر مرتبه سواپنا میباشد.

تیر تاها TIRTHA: آبهای مقدس ، مكان مقدسی كه معمولا دارای جایی برای غسل و شستشو میباشد.

تولسی TULSI: یكی از گیاهان مقدس هندی كه توسط پیروان لرد ویشنو مورد استفاده قرار میگیرد.

توریا TURIYA: چهارمین بعد هوشیاری ، فراهوشیاری ، آگاهی همزمان از هرسه بُعد هوشیاری .

تی یاگا TYAGA: انقطاع تدریجی ذهن از عالم مادی .

تانترا (Tantra):  نساجی،

 یکی از مشاغل سانسکریت شامل آموزش های تانتریک . سُنَت تانتریسم که بر جنبه شاکتی زندگی روحانی تمرکز دارد و در اوایل دوران پس از میلاد مسیح ایجاد شد و حدود هزار سال پس از میلاد به شکل کلاسیک خود درآمد. تانتریسم از جناح راست (داکشینا) یا محافظه کار و جناح چپ (واما) یا شاخه غیر قراردادی یا خلاف عرف تشکیل می شود که جناح اخیر در کنار سایر عوامل، از آداب و تشریفات جنسی نیز بهره می گیرد .

تاپاس (Tapas): برافروختگی ، گرما، سختی و ریاضت که یکی از اجزای تمامی رویکردهای یوگا برای معراج نفس است.

تاتوا (Tattva): وجود یا واقعیت، بخشی ویژه از هستی مانند:

 آهامکارا، بودّی، ماناس، حقیقت غایی .همچنین رجوع شود به؛ ( آتمان، برهمن)

توریا (Turia): چهارم، کاتورتا نیز نامیده می شود، واقعیت معراج کننده که از سه مرحله قراردادی هشیاری یعنی بیداری ، خواب ، و رویا فراتر میرود .


U

اودانا  (UDANA): یكی از پنج پرانا كه در ناحیه بالای حلق فعالیت می كند.

اوپانیشاد  (UPANISHAD): متون ِودانتایی كه شامل تجارب و تعلیمات قدیسین درباره حقیقت متعالی می باشد.

اوپا پرانا  (UPA PRANA): پنج پرانای فرعی كه مسئول عملكردهای عطسه كردن ، خمیازه كشیدن ، خاریدن ، آروغ زدن و پلك زدن می باشند.

اوردها وارتا  (URDHWARETA): یوگیی كه انرژی جنسی خود را تبدیل به انرژی معنوی نموده است.

 

اوپانیشاد (Upanishad): نزدیک نشستن، یکی از کتب مقدس که بخش نهایی ادبیات آشکار شده هندوییسم(به عبارتی نقش  ِودانتا در آموزش اینگونه اعمال مقدس) را نمایش می دهد، مقایسه شود با آرانیاکا، برهمنا، ودا.

اوپایا (Upaya): روشها، در یوگای بودیستی به معنی تمرین مهربانی (کارونا)، مقایسه شود با پراجنا


V

وای راگیا VAIRAGYA: عدم وابستگی .

واجرا VAJRA: رعد و برق .الماس .

واجرا نادی VAJRA NADI: نادی كه اجاس درون آن جریان پیدا می كند.

VARNA ASHRAM:  قانون كاست (نظام طبقاتی) هندوها.

واسانا VASANA: آرزوهایی كه نیروی محركه پشت پرده تمامی افكار و اعمال زندگی می باشند.

واتا VATA  : باد . یكی از اخلاط سه گانه آیورودا.

وایو تاتوا VAYU TATTWA: عنصر هوا .

ودا VEDA: كهنترین متون مقدس آریاییها كه بیش از پنجهزار سال پیش به رشته تحریر درآمده اند.

ویچارا VICHARA: تعمق .

وی دیا VIDYA: دانش .

ویگ یانامایا کوشا VIGYANAMAYA KOSHA: غلاف یا كالبد ذهن متعالی.

ویجنانا VIJNANA: تواناییهای شهودی ذهن ، درك متعالی.

ویکالپا VIKALPA: باور بی اساس ، خیال ، تصور .

ویشودهی چاکرا VISHUDDHI CHAKRA: مركز روانی واقع در ناحیه گلو . مركز پاكسازی .

ویوکا VIVEKA: درك یا دانش راستین .

وریتی VRITTI: حركت دایره وار هوشیاری .

ویانا VYANA:  یكی از پنج پرانا كه در تمامی بدن پراكنده است .


W

- - - -

X

- - - -
Y

 یاجنا YAJNA:  قربانی كردن .

یاما YAMA: كنترل خویشتن . اولین پله آشتانگایوگا كه شامل؛

 آهیمسا ، ساتیا ، آستیا ، آپاریگراها و براهماچاریا می باشد.

یانترا YANTRA: شكل صوری مانترا كه برای تمركز و مراقبه مورد استفاده قرار می گیرد.

یوگا YOGA: اتحاد . روشها و تمریناتی كه هوشیاری فردی انسان را با هوشیاری كیهانی متحد می سازد.

یوگانیدرا YOGA NIDRA: تكنیك خواب سایكیك یوگایی كه باعث ایجاد آرامش عمیق می شود.

یوگا سوترا YOGA SUTRA: متن باستانی كه توسط پاتانجالی درباره یوگا نوشته شده است.

یوگا داندا YOGADANDA: عصای چوبی به طول تقریبا 2 فوت با انتهای U شكل كه برای تنظیم تنفس مورد استفاده قرار می گیرد.

یوگی YOGI: كسی كه یوگا تمرین می كند.

YOGINI: یوگی مونث.

یونی YONI: منبع - زاهدان .

یوگی YUGA: یكی از تقسیمات زمان .

 یوگاهای چهارگانه عبارتند از: كریتا ، تریتا ، دواپارا و كالی .

Z

---